13/05/2021
Vožd Karađorđe Petrović
Ustanici su tokom 1804., 1805. i 1806. godine bezuspješno pokušavali da zauzmu Beogradsku tvrđavu i tek 8. januara 1807. beogradski vezir Sulejman-paša bio je prinuđen da preda Karađorđu Gornji grad, a dva mjeseca potom i Donji grad.
Beograd je postao politički, vojni i kulturni centar nove Srbije i ostao je u srpskoj vlasti do propasti Prvog srpskog ustanka 1813. godine.
Oko 25.000 srpskih ustanika pod vođstvom Karađorđa grad je zateklo u ruševinama.
Beograd postaje prijestonica tek oslobođenog dijela Srbije i simbol slobodarskih tradicija njenog stanovništva. Po obnovi, postaje i značajan privredni, trgovački i kulturni centar.
U njemu je već 1807. godine zasjedao Praviteljstvujušči sovjet (srpska vlada), a od 1811. tu se nalaze i prva ministarstva. Iz Vojvodine i drugih krajeva dolaze viđeniji ljudi i intelektualci, među kojima Sima Milutinović i Dositej Obradović, koji je 1808. godine osnovao Veliku školu, prvu najvišu obrazovnu ustanovu u Srbiji i preteču Univerziteta u Beogradu.
Dinamičan razvoj Beograda prekinut je turskim osvajanjem 1813. godine, a represalije koje su uslijedile dovele su do ustanka 1815. Vođa ustanka, knez Miloš Obrenović uspio je da unese više diplomatije u odnose sa Turcima.
On u Beograd, uz određene povlastice, sve više naseljava srpski živalj sa juga, pa Turci, gotovo u bescijenje, počinju da prodaju imanja i kuće. Turci su zadržali tvrđavu, dok je varoš pripala Srbima.
U gradu se podižu prvi značajni objekti: Konak kneginje LJubice, Saborna crkva, dvorski kompleks na Topčideru…
Sem svoje privredne funkcije, Beograd je postao značajno kulturno središte. Iz Kragujevca je 1835. godine prenesena štamparija i počele su da izlaze “Novine srpske”.
Otvorena je Bogoslovija, prva gimnazija (Gimnazija beogradska), a grad postao utočište brojnih kulturnih stvaralaca tog vremena poput Vuka Karadžića, Sterije Popovića, Joakima Vujića i Dimitrija Davidovića.
26/07/2024
