Stojan Novaković (1842-1915) tokom svoje bogate karijere bio je predsjednik Vlade Srbije, diplomata, filolog, istoričar književnosti, heraldičar i predsjednik Srpske kraljevske akademije.

Stojan Novaković (1842-1915)

Smatrao je da su “knjiga i pero” najbolji način da se bori za očuvanje srpstva, a sanjao slobodu za čitav srpski narod.

Novaković je bio bibliotekar Narodne biblioteke u Beogradu, gdje nalazi plodno tlo za svoj marljivi istraživački rad. Prikupljajući i istražujući književnu građu, nailazi i na neobični ćirilični dokument iz XII veka, i naziva ga današnjim imenom –Miroslavljevo jevanđelje. Radio je i kao profesor gimnazije i Velike škole u Beogradu, a bio je član Državnog savjeta, ambasador Srbije u Carigradu, Parizu i Petrogradu, ministar prosvjete, unutrašnjih i spoljnih poslova i dva puta premijer.

Bio je šef srpske delegacije koja je zaključila 1912. mir sa Turskom poslije Prvog balkanskog rata.

Objavio je više od 400 naučnih radova, najviše iz istorije, slovenske filologije, teorije književnosti, političke i pravne istorije i istorijske geografije.

U mladosti je pisao pjesme i romane i prevodio, bio je učenik Đure Daničića, a od 1865. do 1868. uređivao je i izdavao časopis “Vila”.

Njegovom zaslugom štampani su “Zakonski spomenici srpskih država srednjeg veka” i “Zakonik Stefana Dušana, cara srpskog”.

Djela: “Vaskrs države srpske”, “Srbi i Turci četrnaestog i petnaestog veka”, “Selo”, “Balkanska pitanja”, “Istorija srpske književosti”, “Srpska gramatika”.

Pripadao je mladokonzervativcima koji će prerasti 1880. u Naprednu stranku, koju je Novaković osnovao zajedno sa Milutinom Garašaninom, Milanom Piroćancem, Čedomiljem Mijatovićem i Milanom Đ. Milićevićem.

Stojan Novaković ostao je upamćen kao jedan od najuglednijih srpskih političara.