Dvadeset devet godina od zločina nad pripadnicima JNA 2. i 3. maja 1992. godine u Dobrovoljačkoj ulici u Sarajevu biće obilježeno 10. maja, najavio je ministar rada i boračko-invalidske zaštite Republike Srpske Duško Milunović.

Obilježavanje 29 godina od zločina u dobrovoljačkoj 10. maja

“Namjeravali smo da i stradanje u Dobrovoljačkoj ulici, kao i u Tuzlanskoj koloni obilježimo na mjestu gdje su ti zločini i počinjeni, ali zbog epidemiološkoh mjera i ograničenog broja ljudi, to ćemo, kao i prošle godine, učiniti u Istočnom Sarajevu, odnosno Bijeljini”, rekao je Milunović novinarima.

Ni nakon 29 godine od krvavog zločina zloglasnih paravojnih muslimanskih formacija nad pripadnicima JNA 2. i 3. maja 1992. godine u Dobrovoljačkoj ulici u Sarajevu, porodice žrtava nisu dobile odgovore na pitanja ko je naredio, a ko poubijao nedužne mladiće, kao i zašto niko nije odgovarao za njihovu smrt.

Napadom u Dobrovoljačkoj na kolonu JNA, koja se početkom maja 1992. mirno povlačila iz Sarajeva prema sporazumu i uz garanciju mirovnih snaga UN na čelu sa generalom Luisom Mekenzijem, rukovodili su tadašnji član Predsjedništva BiH Ejup Ganić i rukovodstvo tadašnje Republike BiH.

Iako je za bezbjednost vojnika garantovao predsjednik Predsjedništva BiH Alija Izetbegović, kolona JNA nije bezbjedno izašla iz Sarajeva, već je prekinuta i napadnuta.

Za samo nekoliko dana mučki su ubijena 42 pripadnika JNA, 71 je ranjen, dok ih je 207 zarobljeno. Prvi napad je izvršen 2. maja, i to na Dom JNA, a sve kasarne JNA u Sarajevu bile su blokirane i pod opsadom muslimanskih paravojnih snaga, koje su im isključile struju, vodu i telefone.

U ovom krvavom piru ubijena su 42 vojnika i civila, i to u Domu JNA jedan, Radničkom univerzitetu “Đuro Đaković” tri, na Skenderiji 14, Dobrovoljačkoj ulici devet i na drugim lokacijama u Sarajevu 13.

Prema nacionalnom sastavu, ubijena su 32 Srbina, šest Hrvata, dva muslimana i dva Albanca, među kojim 10 oficira, 28 vojnika i četiri građanska lica koja su radila u JNA.

U Domu JNA ranjeno je 26 lica, Radničkom univerzitetu i Skenderiji po tri, Komandi Druge vojne oblasti 30, Dobrovoljačkoj ulici šest, te na drugim lokacijama 26, dakle ukupno 71 vojno lice, i to 10 oficira, četiri građanska lica i 28 vojnika JNA.

Politički predstavnici institucija Republike Srpske godinama naglašavaju da su glavni krivci za tragične događaje u Dobrovoljačkoj ulici članovi političkog vrha tadašnje Republike BiH, ali i paravojne muslimanske jedinice u Sarajevu, poput “Zelenih beretki” i “Patriotske lige”.

Pri tome, opšti je stav iz Republike Srpske da Tužilaštvo BiH, koje je pod snažnim pritiskom i uticajem međunarodne zajednice i bošnjačke političke elite, takođe, snosi veliku odgovornost jer je predmet “Dobrovoljačka ulica” totalno zanemarilo i ignorisalo sve vrijeme, bez sudskog epiloga.

Nekadašnji međunarodni tužilac u Tužilaštvu BiH DŽud Romano početkom 2012. godine donio je odluku o obustavi istrage protiv 14 lica, smatrajući da nisu učinili krivična djela koja su im stavljena na teret.

Advokat Milan Romanić, u ime oštećenih porodica Bogdane Tomović i Gordane Gvozdenović, još od 25. januara 2012. godine podnosio je prigovore Kancelariji glavnog tužioca Tužilaštva BiH povodom obavještenja Tužilaštva od 23. januara te godine da se istraga u predmetu “Dobrovoljačka” obustavlja.

Početkom maja 1992. godine, zločin nad nedužnim vojnicima, oficirima i građanskim licima na službi u JNA, tokom dogovorenog mirnog povlačenja iz Sarajeva, počinili su pripadnici takozvane Armije BiH, Teritorijalne odbrane BiH i, posebno, paravojnih muslimanskih falangi kojima su komandovali osvjedočeni predratni kriminalci, siledžije i šljam sarajevskog podzemlja.

Javnost u Republici Srpskoj sve ove godine ogorčena je na sporost i neefikasno procesuiranje zločina u Dobrovoljačkoj ulici iako su u istragama najčešće pominjani: Jovan Divjak, Ejup Ganić, Jusuf Pušina, Hasan Efendić, Zaim Backović Zagi, Dragan Vikić, Jovica Berović, Emin Švrakić, Damir Dolan, Jusuf Kecman, Ibrahim Hodžić, DŽevad Topić zvani Topa, Fikret Muslimović, Rešad Jusupović, kao i neizostavni Ismet Bajramović Ćelo.

U svim dosadašnjim izvještajima Tužilaštvu BiH, Ministarstvo unutrašnjih poslova /MUP/ Republike Srpske je navodilo da napadi 2. i 3. maja 1992. godine na objekte i pripadnike JNA, a posebno u Dobrovoljačkoj ulici u Sarajevu predstavljaju krivično djelo ratnog zločina protiv civilnog stanovništva, ranjenih i bolesnih, ratnih zarobljenika, protivpravnog ubijanja i ranjavanja neprijatelja, kao i povrede zakona i običaja rata, koji je potom prerastao u bezočni, nehumani i planirani atak muslimanskih paravojnih jedinica na članove porodica vojnika, oficira i građanskih lica u JNA.

Prema saznanjima i dokazima kojima raspolaže MUP Srpske, nakon stravičnog zločina počinjenog 2. i 3. maja 1992. godine nad pripadnicima JNA u Sarajevu, pripadnici “Zelenih beretki”, “Patriotske lige”, “Bisera” i drugih ozloglašenih paravojnih muslimanskih jedinica otpočeli su progon srpskih porodica, tako što su im djecu i supruge nasilno otimali iz sarajevskih stanova, da bi ih potom ucjenjivali i razmjenjivali s ciljem stvaranja atmosfere straha i panike među Srbima početkom rata u Sarajevu.

Obimne istražne radnje MUP-a Srpske rezultirale su izvještajem od 45 stranica, a u 122 priloga uz izvještaj Tužilaštvu dostavljeno je 117 dokumenata sa oko 470 stranica, tri fono zapisa – audio-kasete, dva kompakt-diska sa presretnutim razgovorima i dva video-zapisa koji dokazuju postojanje navedenih krivičnih djela i neposredno učešće pomenutih osumnjičenih lica, a posebno generala Jovana Divjaka u njihovom izvršavanju.

Nažalost, i pravosuđe BiH i sarajevska politička čaršija ostali su nijemi ne samo na ove dokaze i primjedbe srpske strane da je u Sarajevu tokom rata bilo 126 logora, kao i da je oko 3.200 civila srpske nacionalnosti stradalo u tom gradu.

Dana 2. maja 1992. godine oko 11.30 časova, oko 200 pripadnika jedinica Teritorijalne odbrane BiH i “Zelenih beretki”, među kojima su bili Sakib Puška, Jusuf Juka Prazina i Emin Švrakić, kao i jedinica kojima je komandovao sarajevski kriminalac Ismet Bajramović Ćelo, držali su u blokadi, a potom izvršili i napad na Dom JNA u Sarajevu, otvarajući vatru iz sveg raspoloživog naoružanja.

Tada je jedan od naoružanih pripadnika paravojnih muslimanskih jedinica, pucanjem iz vatrenog oružja, ranio u grudi i ruke načelnika Doma JNA potpukovnika Bogoja Božinovskog, a u istom napadu ubijen i portir Doma DŽevad Bidžo.

Tom prilikom bilo je zarobljeno 10 pripadnika JNA i građanskih lica na službi u JNA, i to potpukovnik Božinovski, vojnik Ducan, poslovođa restorana Dragoslav Mitrović, zatim građanska lica Selver Švraka, Đorđe Sokolović, Todor Sokolović, kuvar Mustafa Čaušević, konobarica Munira Buga, radnica Milka Šuša i domaćin Doma Petar Stanišić.

Komandant Druge armije JNA general Milutin Kukanjac uputio je pukovnika Šuputa sa 40 ljudi sa naredbom da odblokiraju opkoljene vojnike, međutim, oni upadaju u zasjedu i tom prilikom ubijeno je šest pripadnika vojske i uništen jedan transporter.

Ostali vojnici ostali su opkoljeni i, kasnije, zajedno sa osobljem Doma JNA zarobljeni.

Prema svjedočenjima nekih od žrtava zločina u Dobrovoljačkoj, 3. maja oko 8.00 časova odlučeno je da komandant Druge armije i vojne kolone JNA general Kukanjac napusti Komandu, međutim, vojska i oficiri to nisu dozvolili.

Oko 13.00 časova u razgovoru između kanadskog generala Luisa Mekenzija /prvi komandant Unprofora u BiH/ i generala Kukanjca dogovorena je razmjena – predsjednika Predsjedništva BiH Alije Izetbegovića za izvlačenje vojske i oficira iz Komande na Bistriku ka Lukavici. Razmjena je dogovorena za 15.00 časova.

Međutim, u Komandu dolazi lično Izetbegović sa kćerkom Sabinom i pratnjom u kojoj su bili Zlatko Lagumdžija, Jusuf Pušina i još neki ljudi iz Izetbegovićevog vrha.

Prema ranijem iskazu jednog od učesnika kolone Marinka Milidraga, “uz lažni blagoslov i lažna obećanja Alije Izetbegovića da će konvoj biti bezbjedan”, vojska je napustila kasarnu u 18.00 časova.

Na čelu kolone, koja je brojala oko 40 vozila sa oko 300 ljudi, bili su general Mekenzi, general Kukanjac i Jusuf Pušina.

Dolaskom u Dobrovoljačku ulicu u blizini Miljacke otvorena je vatra na kolonu.

“Pucali su na nas sa svih strana. Sa krovova, prozora”, rekao je Milidrag i dodao da je vatra otvorena iz streljačkog naoružanja, a korištene su i tromblonske mine.

“Pucano je i na obilježeno sanitetsko vozilo u kojem je poginuo primarijus doktor pukovnik Radulović. Ubijen je i pukovnik Mihajlović, oficir bezbjednosti, koji je u penziju otišao dan ranije. Pripadnici `Zelenih beretki` i `Patriotske lige` izvlačili su oficire iz vozila i hladnokrvno ih ubijali”, rekao je Milidrag u jednom od svojih ranijih iskaza.